Ecologisch Sanitair Beheer

Biogestuurd Strooisel Toilet

Het Kleinste Kamertje kiest heel bewust voor BST’s (droogtoiletten) in combinatie met composteren. Waarom?

• functioneert geurloos
• eenvoudig in gebruik
• urine scheiden is niet nodig
• in combinatie met een compostbak in je tuin herstel je de voedselkringloop
• afval wordt grondstof
• elimineert ziekteverwekkers
• bespaart één derde van je drinkwaterverbruik
• je tuin floreert als nooit te voren
• bespaart energie bij rioolwaterzuiveringen
• voorkomt stikstofvervuiling

Zwart water

Bah! Zwart water is smerig water. Maar wist je dat we dat iedere dag volop produceren? Door in (drink)water te poepen en te plassen creëren we het iedere dag, en daarbij ons eigen stikstofprobleem in de vorm van ammoniak, nitraat en nitriet. Het rioolwaterbedrijf mag het oplossen. Dat lukt meestal wel aardig maar het kost naast geld ook de nodige energie. En uiteindelijk levert het helemaal niets op. Je kleine en grote boodschap worden gezien als afval. De oplossing? Die is echt prachtig en ligt verscholen in eenvoud! Een bst in je kleinste kamertje en een compostbak in je tuin. Immers, drinkwater is om te drinken, niet om te vervuilen. En wat nu nog jouw afval is wordt straks een hele nuttige grondstof. Zwart water, weg ermee!

Grijs water

Veel minder vies! Gebruik je een BST dan produceer je zo ongeveer alleen nog watervervuiling met je douche, keuken en wasmachine. Het water wat daar ontstaat noemen we ‘grijs’. En dat is lang niet zo vies als zwart water. Stikstof zit er nauwelijks in, ziekmakende bacteriën ook bijna niet. Het schoonmaken hiervan is vele malen makkelijker, je zou het bijna geheel aan de bodembacteriën over kunnen laten. Maar in België ontwikkelde professor Joseph Orzàgh Traiselect, een selectieve zuiveringsmethode met behulp van een eenvoudige septische put. Speciaal voor grijs water. Ideaal voor als je geen riolering hebt of als je wilt bijdragen aan het tegengaan van verdroging.

Groen water

Klinkt duurzaam misschien? Nou nee. Het spoelwater van een toilet, aangevuld met vermalen voedselresten uit de keuken, wordt soms groen water genoemd. Nogal uitzonderlijk en een beetje raar misschien. Minder uitzonderlijk zijn de grachten en sloten die groen kunnen kleuren, vooral in de zomer. Eutrofiëring heet dat met een duur woord. Het wordt veroorzaakt door een teveel aan stikstof in het water. De intensieve veehouderij, Schiphol, Tata Steel, auto’s en zelfs jouw spoeltoilet dragen er aan bij. De rioolwaterzuivering verwijdert niet alle stikstof. Of we daar wat mee kunnen? Uh, nou nee maar voorkomen kun je het wel. Eet biologisch, vlieg niet, rij minder auto en consumeer vooral minder. En…composteer je toiletinhoud vanuit zo’n mooie bst. Zonder spoelwater! De compost maakt van je tuin een waar paradijsje, dat krijg je er zomaar gratis bij. De stikstof zit veilig gebonden in de compost en komt pas vrij op het moment dat de planten er om vragen.

Blauw water

Nee, water is niet blauw, zelfs de Middellandse Zee niet, al lijkt dat soms zo. Zullen we het dan maar over drinkwater hebben? Drinkwater mag alleen ‘drinkwater’ worden genoemd als het aan alle gestelde strenge normen voldoet. In feite is het vervaardigen van drinkwater in Nederland voorbehouden aan de tien drinkwaterbedrijven. Enkel op individueel niveau kun je hier van afwijken. Iemand die binnen zijn huishouden water geschikt maakt om te drinken mag dat doen. Je spreekt dan van ‘drinkbaar water’. Regen is de primaire bron van al het zoet water op aarde. Er valt veel voor te zeggen om daar dan ook rechtstreeks drinkbaar water van te maken, er bestaan goede methoden voor. Voorbeeld: Pluvalor van Eautarcie. Daar heeft men net even verder gekeken dan enkel slechte stoffen en bacteriën verwijderen. Je wc doorspoelen met regenwater? Daar is het eigenlijk veel te goed voor!

Hoe werkt een droogtoilet of BST?

Stront en ammoniakwalmen ken je wellicht van latrines, van die huisjes met een wc-pot erin en een gat in de grond. Een BST is anders en stinkt absoluut niet! Onderin de emmer gaat eerst een laag strooisel. Dit kan van alles zijn: droge fijngemalen bladeren, vlas, zaagsel en zelfs versnipperd papier of karton, als het maar van plantaardige oorsprong is. Telkens na gebruik bedek je je boodschap met een laagje strooisel. Urine en je grote boodschap kunnen gewoon bij elkaar, het koolstofhoudende strooisel blokkeert elke geur en voorkomt het ontstaan van ammoniakachtige stoffen. Bacteriën zorgen voor de rest. Gaat het toch nog stinken, dan heb je hoogst waarschijnlijk te weinig strooisel gebruikt. Met een plantenspuit het strooisel een beetje bevochtigen werkt daarnaast ook goed.

Is je opvangbak vol, dan gaat deze naar de compostbak in je tuin. Ook kun je deze afsluiten met een deksel en even aan de kant zetten tot de volgende emmer vol is. Om het niet te bewerkelijk te maken kun je bijvoorbeeld één keer in de week of nog minder je emmers legen. Zelfs een keer in de maand is mogelijk. En die compostbak is geen gewone composthoop waar je je emmers op omkeert maar eenvoudig is ie wel. Je kunt het net zo mooi maken als je zelf wilt, de eenvoudigste maak je van een stel pallets.

Wat is een BST? Meer dan een houten meubel met een emmer en een toiletbril is het niet. Desondanks kun je het dankzij de natuur gerust een magic box noemen. BST staat voor Biogestuurd Strooisel Toilet, een benaming in het leven geroepen door wijlen Joseph Orszagh, hoogleraar aan de universiteit van Bergen Henegouwen, België. Hij ontwikkelde een totaalconcept op duurzaam sanitairgebied. Zijn werk is te vinden op eautarcie.org

The Humanure Handbook

The Humanure Handbook van Joseph Jenkins geldt als het standaardwerk voor wat betreft composteren van humanure ofwel menselijke ontlasting. Wetenschappelijk onderbouwd en bovendien gebaseerd op meer dan veertig jaar praktijkervaring. Humanure komt van human (mens) en manure (mest), jaren geleden bedacht door de schrijver.

Tot voor kort was het boek in Nederland en België alleen in het Engels beschikbaar. Composteren van ‘humanure’ is een niche, natuurlijk. Maar wij trokken de stoute schoenen aan en hebben het vertaald.

Wil je je grondig in de geschiedenis en de techniek van toiletten en composteren verdiepen? Download dan de gratis pdf vanaf de website van de auteur in Pennsylvania.

Urine is de voornaamste bron van stikstof. Voor een uitgebalanceerd dieet hebben micro-organismen die compost verteren ongeveer 30 delen koolstof nodig voor elk deel stikstof dat ze consumeren.

Als er een teveel aan stikstof is, kunnen de micro-organismen het niet allemaal gebruiken en gaat het overschot verloren in de vorm van stinkend ammoniakgas. Als je BST stinkt gebruik je te weinig koolstof ofwel strooisel. Je neus vormt een fantastisch orgaan om te bepalen of de verhouding tussen stikstof en koolstof in orde is.